Onderaan Beginne is zowel een nuchtere constatering als een ironische kwinkslag. Ironisch omdat Rowwen Hèze er vijfendertig jaar op heeft zitten en dus niet steeds opnieuw begint, maar juist doorgaat op het niveau dat ze door de jaren heen wisten vast te houden en soms zelfs overstegen. Onderaan Beginne is een oproep voor iedereen die het tot iets wil schoppen. Een les in nederigheid. Dat geldt voor de boekhouder evenzo als voor een band of atleet. Wie wil schoonspringen moet eerst leren zwemmen en dan pas duiken vanaf de laagste springplank. Rowwen Hèze is de vleesgeworden bescheidenheid.
Onderaan beginnen is weten waar je vandaan komt en een aansporing wellicht om je naar boven te werken. Meer nog dan een optimistische kreet is dit het motto van Rowwen Hèze. Met opgestroopte mouwen, voeten op de grond en spuug in de handen, je een weg naar boven werken. Daarbij nooit hoog van de toren blazen. Telkens weer een publiek winnen, elk optreden een veldslag van genoegen. Onderaan Beginnen vangt de essentie van Rowwen Hèze in twaalf liedjes waarin de band opzwepend, verfijnd en gelouterd klinkt. Een album met veel licht, lucht en ruimte. En dieren, niet te vergeten. Vreemde vogels.
Het titelnummer Onderaan Beginne rolt meteen al als een stadionyell de speakers uit, als een feest van herkenning. Het nummer bestond al. Een binnenkomer op bekend terrein, zo lijkt het. Twee jaar geleden speciaal geschreven voor het EK. Een crowdpleaser die de filosofie van de band samenbalt in zowel die uitbundige aanmoedigingskreet, de aanzwellende melodie, als in de tekst waarin zich de mentaliteit van een grasvretend elftal laat vergelijken met ‘’t bandje uit America’ – zoals ze zichzelf nog steeds noemen. Wars van pretentie, maar wel met een aanstekelijke winnaarsmentaliteit. Je ziet de zaal of festivalweide al voor je. Stampend, klappend en joelend met daarboven een fontein van bier: welkom terug in Rowwen Hèze-land.
Corona is een periode waarin we tijd hebben. Die overdaad aan tijd pakt voor de productie van Onderaan Beginne goed uit. Het zijn rijpe liedjes die op het juiste moment zijn geplukt. Maar elke muzikant weet dat makkelijke liedjes het moeilijkst zijn om te maken. Onderaan Beginne bevat liedjes die aus einem Guss, in een keer lijken te zijn gegoten. Neem het gevoelige liefdesliedje Te Vroeg Um Te Vertelle, dat klinkt of het altijd al bestond en waarin de in het vooruitzicht gestelde tijd de liefde voedt en haar eeuwigheidswaarde geeft. Een tranentrekker zonder sentimentaliteit, maar vervuld van de vreugde van het hart. En zo zijn er meer op Onderaan Beginne. Gloedvolle liedjes die niet meteen willen behagen, maar die dat uiteindelijk wel doen, hun weg naar het hart vinden en daar warmte afstralen. Hoe Lang Nog is zo’n liedje dat de luisteraar door tempowisselingen op het verkeerde been zet. Is het een absurdistisch relaas van een eendagsvlinder die langzaam lijkt te zijn uitgefladderd en mijmert over de tijd die hem nog rest en terugkijkt op zijn hoogtijdagen? Of gaat het uiteindelijk toch om de mens? De tragiek helt nooit over, zelfs niet wanneer iets of iemand op zijn laatste benen loopt. Muziek op het snijvlak van begrijpen en voelen, van dansen en denken.
De tijd speelt een behoorlijke partij mee op Onderaan Beginne. Niet de tijd om naar huis te gaan als de bel voor de laatste ronde allang heeft geklonken, maar leeftijd. Na vijfendertig jaar stad en land te zijn doorgetrokken klinkt op dit album, meer dan voorheen, een zekere reflectie op leven en tijd door. Het is de wijsheid van een band die weet dat de laatste fout nog lang niet is gemaakt, dat er meer katers zullen volgen op vrolijke avonden. Op End Van ’t Touw kijkt iemand terug die leefde van moment tot moment in dagen die niet voorbij leken te gaan. Inmiddels weet iedereen dat de tijd gevoelsmatig sneller gaat als je ouder wordt. Echter, bij Rowwen Hèze leidt dit gegeven niet tot droefgeestigheid. Nee, de tijd neemt en geeft. En soms, zo blijkt uit dit hele album, is het vervliegen van de tijd een cadeau. Het leverde een album op met een coherente klank. Onderaan Beginne bevat meer diepgang dan eerdere albums. De tijd heeft de band goed gedaan en de muziek op smaak gebracht.
Anders dan de goed ontvangen voorganger Voorwaartsch (2019) is dit album opgenomen zonder dat de band fysiek samenkwam. Enkel Jack Poels en Tren van Enckevort waren in Haarlem bij producer Huub Reijnders, die ook bij Voorwaartsch tekende voor de productie. Hij bracht de muziek terug tot de essentie en schraapte het teveel af, dat sommige eerdere producties van Rowen Hèze kenmerkte.
Onderaan Beginne klinkt als een volgende stap in de ontwikkelingsgang van de band. Natuurlijk zijn er de ballades en aanstekelijke polka’s en ja, de teksten zijn even poëtisch als gevat. Maar toch is er iets aan de hand waardoor het totaal van het album meer is dan een verzameling goede liedjes. Er zit eenheid in. De band klinkt fris, uitgerust, alsof er instrumentaal een stap is gezet. De melodieën zijn uitgediept en ook de zang van Poels lijkt beter naar voren te komen. Op geen eerder album klonk de zanger zo goed. Datzelfde geldt voor het gitaarwerk. En dan is er nog die vrolijk melancholieke accordeon die, zeker in Bruid Op Bloete Veut en De Traon, Astor Piazzolla in herinnering roept. Zwierig en tegelijk robuust genoeg om de liedjes body te geven.
Onderaan Beginne is een rijk album. Rijk aan muziek en rijk aan lef om zich soms zo kwetsbaar te tonen, om tranen ook als volwassen man de vrije loop te laten. Maar larmoyant wordt het nooit. Geen schot voor open doel. Het is eerder de mokerslag van het gevoel, die je vloert. Eentje die je niet zag aankomen, een knock-out van waarachtigheid.
Jack Poels en Tren van Enckevort hebben de liedjes in een vloek en een zucht, als in een snelkookpan, geschetst. Hooks werden ter plekke bedacht. In een dag of vier stond het album in de steigers. De jarenlange samenwerking van de tandem betaalt zich uit. Poels en Van Enckevort hebben aan een half woord genoeg. Zo werkt chemie. Daarna werden de demo’s in alle rust voorzien van instrumentaties. Koortjes en vioolpartijen werden in Van Enckevorts eigen studio opgenomen. Een liedje als Te Vroeg Um Te Vertelle stond er in een keer op. De rest mocht groeien.
Rowwen Hèze biedt van oudsher onderdak aan vreemde vogels. Dorpsfiguren veelal waar je om kunt ginnegappen omdat iedereen wel zo iemand kent, zo’n ruige vent met een hart van goud, jongens met grote dorst… Dikke Nel en IJzeren Thijs. Figuren die zijn gebeeldhouwd uit de klei van een dorpsgemeenschap, élke dorpsgemeenschap, ongeacht waar.
Op Onderaan Beginne is het arsenaal aan vreemde eenden in de bijt uitgebreid met eekhoorns, kraaien en een vlinder met een slecht humeur. De band is vaak in de natuur geweest, zo lijkt het. Onderaan Beginne is echter geen typische coronaplaat, daarvoor is de thematiek te breed. Onderaan Beginne is evenmin een tijdsdocument, maar een levensopvatting. Eentje van weten waar je vandaan komt. Van eerlijkheid en de schoonheid van hard werk en plezier.
De tijd die tijdens de pandemie overvloedig aanwezig was heeft heilzaam gewerkt. De band klinkt verjongd. Klaar voor de volgende etappe. Waarschijnlijk weer een tijdrit. En weer zal die berg bedwongen worden. Van onderaf strak naar boven.
Dit artikel is verschenen op www.heavenmagazine.nl
