De mijnhistorie is Heerlen niet in de koude kleren gaan zitten. In de installatie Grondstof in de vitrine van het plaatselijke cultuurhuis Schunck heeft Chaim van Luit (Heerlen, 1985) aan de kleerhaken, waar koempels hun dagelijkse kloffie aan ophingen voordat ze onder de grond verdwenen, nu versleten kledingstukken en accessoires opgehangen.
Het gaat om gabberkleren, communiepakjes en -jurkjes, badkleding en doordeweekse broeken. Veel werkkleding ook, jassen, tassen, petten en sjaals. Van Luit heeft de ruim zeshonderd kledingstukken bij het plaatselijke recyclebedrijf RD4 verzameld. De dagelijkse kloffies van het volk; het spul hangt er als karkassen in een slachthuis.
Als je er met je neus opstaat, maakt het een doodse indruk. Kijk je door je oogharen, dan zie je schimmen van opgehangen kleren die in kleur zijn gerangschikt als een regenboog. Wie wat langer kijkt en er oog voor heeft, realiseert zich dat elk kledingstuk een verhaal vertelt.
Het iconische Schunck-gebouw met zijn bijna dertig meter tellende vitrine aan de Bongerd, een klassiek jaren zeventig-plein, doet je terugdenken aan de geschiedenis van het gebouw als – indertijd – hypermodern mode- en warenhuis. De plek waar generaties Zuid-Limburgers naartoe gingen om een nieuwe broek of jurk te kopen. Het laat je gedachten verder afdwalen naar de mijnhistorie, en je tegelijk mijmeren over textiel als afval en grondstof. Denkstof dus.
Wat er van een afstandje uitziet als een uniform kleurenpatroon, wordt bij nadere beschouwing een individueel verhaal.
De rangschikking in kleur zet aan tot het herkennen van sociale patronen. Is dit een kledingstuk van een individu of van iemand die onderdeel uitmaakt van een club, vereniging of een gemeenschap? Een shirt van Roda JC tussen de andere gele outfits doet je gissen naar de sociale groep waartoe de drager moet hebben behoord. Kleur als identiteit.
Een tenue van een duivenmelker zit vol vlekken met duivenstront. Elk kledingstuk geeft sporen prijs van een verhaal over de drager en zijn/haar tijd. Textiel als archeologie.
Grondstof, de titel van Van Luits installatie, kun je ook letterlijk opvatten als een hint naar de rol van gebruikt textiel, van versleten stof als grondstof. Een kleurrijke kanttekening bij ons huidige economische systeem met zijn hang naar massaconsumptie en wegwerpartikelen.
Chaim van Luit, Grondstof. T/m 01.10 in cultuurhuis Schunck in Heerlen. schunck.nl
Dit artikel is verschenen in ZOUT magazine
